Nu een economische crisis en de toekomstige krimp van de bevolking lijken samen te werken om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de ruimtelijke ordening tegen te gaan blijken steeds meer initiatieven van onderop te ontstaan. Voor de Dag van de architectuur staan twee Zeeuwse dorpen centraal.
In veel dorpen (die van oudsher een grote sociale samenhang kennen) waar het voorzieningenpakket onder druk staat en winkels en scholen verdwijnen, spelen dorpsraden een steeds actievere rol in de ruimtelijke ordening. Soms blijven deze initiatieven hangen in een confrontatie met gemeenten en marktpartijen. Soms ook komen er totaalvisies op de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van hun dorp uit voort. Niet alleen op de gebieden van de ruimtelijke ordening die niet interessant zijn voor de marktpartijen, maar ook op het gebied van economische en culturele ontwikkelingen. Deze visies, ontwikkeld op basis van een breed overleg met bewoners en ondernemers, beschikken over een groot draagvlak.